سوزن دوزی اصفهان در طول تاریخ پستیها و بلندیهای زیادی را پشت سرگذاشته تا امروزه میتوان آن را به شیوههایی خلاقانه در بسیاری از وسایل زندگی مشاهده کرد. طرحهای سوزن دوزی را میتوانید در بسیاری از روتختیها، رومیزی، مانتو، جانماز و غیره ببینید. تابلوهای بینظیر سوزن دوزی نمونههایی عالی برای هدیهدادن به دوستان و کسانی است که عاشق هنر ایرانی هستند.
انچه در این مقاله میخوانید
هنر از تخیل نشأت میگیرد و با تفکر آدمی آمیخته میشود. اقوامهای گوناگون ایرانی که در مناطق مختلف کشور جای گرفتهاند، از گذشته تا به امروز رودوزیهای زیبایی را تولید کردهاند که دم از فرهنگ اصیل ایرانی میزند. در ابتدا سوزن دوزی در میان زنان بلوچ به اوج خود رسید. سپس از آنجا به مناطق مختلف دیگر سفر کرد و در فرهنگهای اقوام به شیوههای مختلف جای گرفت. سوزن دوزی اصفهان امروزه به شیوههای مختلفی خودش را نشانداده است که یکی از آنها ترمه دوزی است. نماد ترمه بته جقه است که در سرتاسر پارچه ابریشمی عنابی چشمها را مجذوب خود میکند. نقشها و نگارههای متنوع سورمه دوزی روی ترمه برای شناساندن هنر و فرهنگ ایرانی به فرهنگهای دیگر به خصوص در اصفهان رایج و طرفداران زیادی دارد.
سوزن دوزی در دوران صفوی به شیوهها و نگارههای مختلف بافت میشد. بیشترین تاثیر این شیوه متنوع را میتوان در اصفهان دید که طرحهای سورمه دوزی ترمه چشمها را مجذوب خود میکند. پارچه ترمه از ابریشم و یا پشم مرغوب میباشد که با استفاده از گلابتون یا نخهای ابریشمی روی آن با قلاب و نخ طرحهایی مانند بته جقه، گل بادامی، مادر و بچه، گوزن شاخدار، گل بنفشه و غیره ایجاد میکنند.
برای سوزن دوزی ابتدا با نخزدن به زمینه پارچه، طرح آن مشخص میشود و در نهایت با نخ و سوزن روی آن به زیبایی و ظرافت هر چه تمام تر بافته میشود. از جمله محصولاتی که با هنر سوزن دوزی تزیین میشود می توان به قالیچه، انواع قالیچه، زیرلیوانی، رومیزی و … اشاره کرد. گرد دوزی، تور دوزی، توری دوزی، ضخیم دوزی، تور دوزی، ستاره دوزی، گل اشرفی دوزی، زیر دوزی، تکه دوزی و خامه دوزی از مراحل مختلف سوزن دوزی محسوب میشوند.
از گذشتههای دور تا به امروز میتوان در گوشه گوشه تاریخ ایران هنر سوزن دوزی که در لباسها و زندگی مردم آمیختهبوده را دید. با توجه به آثار کشفشده از شهر سوخته سیستان میتوان این هنر اصیل را به شش هزار سال قبل از میلاد نسبت داد. در برحههایی از تاریخ سوزن دوزی رواج و در برخی دورهها رو به افول مینهاد. اما با وجود تمام این فراز و نشیبها امروزه هنوز هم از این هنر دیرین برای بسیاری از پوشاک استفاده میشود. یکی از این هنرها سوزن دوزی تابلو است که تصویر بته جقه نماد اصیل ایرانی همانند یک نقاشی درخشش بسیار جذاب و خیرهکنندهای را بر جای میگذارد. بسیاری از نقوش ایرانی را میتوانید در تابلوهای سوزن دوزی ببینید که چگونه داستانهای خود را پشت نگارههای رنگارنگ پنهان و دل هر کسی را مجذوب خود کردهاند.
<"div class="mag_offer>
“پیشنهاد میشود بخوانید:”تاریخچه سوزن دوزی
با توجه به پیشرفتهای مردم در دورانهای مختلف، تاریخ همیشه به شیوهای جدید و فناورانه خودش را نمایان میکند. سوزن دوزی از دوخت لباس و فرش شروع و امروزه میتوان به شیوه رومیزی در بسیاری از خانهها آن را دید. رومیزیها را در طرحهای متنوع گل بنفشه، بته جقه، بادامی، مادر و بچه، اشک و… میبافند تا هم نماد ایران و ایرانی را حفظ کند و هم زیبایی خود را به شیوهای خلاقانه به نمایش بگذارد. رنگ ترمهای که در بسیاری از رومیزیها میتوانید ببینید عنابی، زرشکی و یا قهوهای مایل به قرمز است. این رنگ، سنتی دیرینه دارد و از گذشته تا به امروز وجود داشته و به کار میرفته است.
سالیان سال است که هنر دست زنان ایرانی را میتوانید در هر نقطهای از تاریخ هنر و صنایعدستی مشاهده کنید که چگونه جلوهها و طرحها را به شیوهای خلاقانه به نمایش درآوردهاند. در گذشته برای جهیزیه دختر تشک و رو انداز یکی از اصلیترین کالاها بود. در همین خصوص زنان محله و یا فامیل گرد هم میآمدند و شروع به دوخت میکردند تا قبل از عروسی همه چیز را آماده کنند. نقشها، نگارهها، پارچههای رنگارنگ و جذاب را برای زیباترشدن روانداز به کار میگرفتند تا سلیقه و هنر خانواده عروس را به نمایش بگذارند. امروزه نیز بسیاری از بانوان خوش سلیقه از سوزن دوزی برای طراحی بسیاری از رو تختی های منزل خود استفاده میکنند.
از هزاران سال پیش کشف لباسهای سوزن دوزیشده مادها، هخامنشیان، ساسانیان، اشکانیان و قبل از آن پازیریک به ما میگوید که این هنر تاریخی کهن دارد. در هر دوره سوزن دوزی به شیوهای خاص و خلاقانه خود را به لباسهای درباریان و مردمان عادی رساندهاست. امروزه این هنر به شیوههای خلاقانه به نمایش گذاشتهشده که طرفداران بسیاری نیز دارد. گاهی اوقات میتوانید اشکال هندسی عجیب و غریب سوزن دوزی زنان بلوچی را روی مانتوها ببینید، گاهی نیز میتوانید بته جقه یا همان سرو خمیده را که بسیاری از شهرها ازجمله اصفهان آن را در دوخت خود به کار میگیرند، ببینید. هرکدام از این طرحها جذابیت خاص خودشان را دارند.
با توجه به آثارهای تاریخی ملموس به جای مانده از گذشتگان مانند کاخها میتوان حدس زد که زیبایی و تزئینات پارچه بر روی دیوار، فرش، پرده و لباس اهمیت فراوانی داشت. یکی از زیباییهایی که هنر خلاق و شور زندگی را میتوان در آن یافت، پردههای تزئینی و سوزن دوزی که از گذشته به جای مانده است. با توجه به ارزشمندی این موضوع، امروزه بسیاری از بانوان هنر دوست ایرانی پردههای خانهشان را به این شیوه طراحی میکنند. سوزن دوزی روی پرده، زیبایی بینظیری به خانه میدهد و هیچ وقت از چشمها نمیافتد. زیرا با هر بار نگاهکردن میتوان نقشی جدید را در پارچه کشف کرد که داستانی برای بیان دارد و یادها را به گذشته میبرد.
هنر و خلاقیت دو جزو جدایی ناپذیرند که در طول تاریخ هنرمندان شور و اشتیاق درونی خود را به شیوه نقاشی و یا دوزندگی به نمایش گذاشتهاند. سورمه دوزی یکی از این هنرهاست که در طول تاریخ اقوام گوناگون آن را به شیوههایی متفاوت به تصویر کشیدهاند. امروزه این هنر به روشهای متفاوتی مانند مانتو، روتختی، تابلو، رومیزی، سجاده و پرده در میان مردم جای گرفتهاست.