انواع رومیزی ترمه

انواع رومیزی ترمه را می‌توانید به شیوه‌های متفاوت در سراسر ایران پیدا کنید. هر منطقه به شیوه‌های خاصی هنر دست خود را به نمایش گذاشته‌اند و برخی نیز در سطح جهان شهرت پیدا کردند. شناخت هنرهای اصل ایرانی به ما کمک می‌کند تا بیشتر با فرهنگ و تاریخ گذشته ارتباط برقرار کنیم. پس با ما همراه شوید تا بیشتر با انواع رومیزی سوزن دوزی ترمه آشنا شوید.

رومیزی ترمه بلوچی

صنایع دستی بزرگترین عامل در پیشرفت بشریت بوده و از گذشته تا به امروز هنر دست به شیوه‌های متفاوت و مختلف خودش را به تاریخ نشان‌داده است. سوزن دوزی بلوچ هنر دست  که قوم بلوچستان به عنوان صنایع دستی منحصر به فرد و جهانی توسط سازمان یونسکو به رسمیت شناخته‌شده است. این محصولات محصورکننده در سطح بین‌الملل به فروش می‌رسند و یک هنر جهانی محسوب می‌شوند.

تاریخ دقیقی از سوزن دوزی بلوچ در دست نیست اما به نظر می‌رسد که حدود 200 سال قبل از تأسیس اسلام، توسط اسلاوها به این منطقه آورده و همزمان با توسعه ابریشم، پیشرفت کرد. قبایل بلوچ هر کدام سوزن دوزی مخصوص به خودشان را دارند که زیبایی هر کدام چشم نواز است. طرح‌ها و نقش و نگارهایی که روی لباس ایجاد می‌شود توسط زنان بلوچ از نسلی به نسل دیگر منتقل می‌شود. سوزن دوزی به طور معمول بر روی لباس‌های زنانه انجام می‌شد، اما برای تزئینات لباس مردان، بالش، پرده و رومیزی ترمه نیز از آن استفاده می‌کردند. نقش و نگارهای سوزن دوزی بلوچ شامل

1. طرح های تاری: سه تاری، چهار تاری، شش تاری، هفت تاری و ده تاری
2. طرح های گل
3. طرح های حاشیه گل
4. طرح های چشم
5. ابزار کار و وسایل زندگی
6. عناصر طبیعت مانند ماه و خورشید
7. حیوانات اهلی و وحشی مانند اسب، شتر، مرغ، خروس، بز و پلنگ که به آنها گوش اسب، مرغ شکم پر، مرغ و خروس، صبر، شتر و بز
8. پرندگان
9. خزندگان مانند مارها

رومیزی ترمه ترکمن

سازمان یونسکو سبک سوزن دوزی مردم ایران و ترکمنستان را به عنوان یک هنر واحد به رسمیت شناخته است. در هر دو کشور برای تزئین پارچه از نخ‌های نازک ابریشمی استفاده می‌کنند که این نخ‌ها را درهم میپیچند تا به صورت یک پیچش واحد به نظر برسد. بعد از آن با یک سوزن بزرگ آن را یکدست می‌کنند. به این تکنیک، نخ درخشندگی نیز می‌گویند. سبک‌های سوزن دوزی ترکمنی در اقوام مختلف متفاوت است و هیچ محدودیت سنی ندارد. کار دوخت از همان کودکی به دختران آموزش‌داده می‌شود تا این هنر نسل اندر نسل منتقل شود.

دوخت ترکمن معمولا با رنگ‌های زرد و مشکی و به روش پرکار بر روی پارچه‌ای با زمینه قرمز انجام می‌گیرد. این سنت به سیاه دوزی نیز مشهور است و طبق اسناد تاریخی، از زمان سکاها نشأت می‌گیرد. ترکمن‌ها برای دوخت از نخ ابریشم استفاده می‌کنند و این اصطلاح سیاه از رنگ نخی است که برای دوزندگی به کار می‌گیرند. رنگ قرمز به عنوان نماد اصیل ترکمن‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. تمام نقش‌ها و نگاره‌هایی که ترکمنان برای سوزن دوزی به کار می‌گیرند، هر کدام داستانی برای گفتن و ریشه در باورها و آداب و رسوم فرهنگی- تاریخی آنان دارد. بیشتر رودوزی‌های ترکمنی هندسی و قرینه بافته می‌شوند. آنها از این رودوزی‌ها برای پوشش‌های

• کوتاه زنان (چربه)
• روپوش بلند زنان (کورته)
• روپوش مردان (چاکمن)
• کت (چابیت)
• عرق چین (بوروک)

استفاده می‌کردند. با پیشرفت صنعت لباس امروزه این رودوزی‌ها بر روی یقه، سرآستین، پیش-سینه، دمپای شلوار، کیف، کوسن و رومیزی ترمه انجام می‌گیرد.

رومیزی ترمه اصفهانی

در طول تاریخ رودوزی‌های سنتی ایران تحولات زیادی را پشت سر گذاشتند. هنرمندان تفکرات و احساسات خود را با هنر می‌آمیختند و آن را بر روی لباس، روتختی، رومیزی، جانماز، پرده و غیره پیاده می‌کردند. در سوزن دوزی اصفهان می‌توانید طرح‌های متفاوت از جمله بته جقه، حیوانات، گل‌ها، بادام، اشک، گوزن شاخدار، گل بنفشه و بسیاری از اشکالات مختلف سنتی را ببینید که بر روی پارچه‌های مختلف مخمل و یا ترمه پیاده می‌شوند. نخ‌هایی که هنرمندان در رودوزی استفاده می‌کنند از جنس ابریشم و زمینه پارچه‌ها عنابی، زرشکی و قهوه‌ای است. انواع سوزن دوزی اصفهان را می‌توان به ملیله دوزی، سورمه دوزی، گلابتون دوزی و… اشاره کرد که هر کدام سبک خاص خودشان را دارند.

1. گلابتون دوزی: در این روش روی نخ‌های ابریشمی و یا پنبه‌ای، روکشی نازک از طلا یا نقره می‌کشند که بیشتر بر عهده گلابتون سازان است. نخ گلابتون به حدی ظریف است که به راحتی از سوراخ سوزن عبور می‌کند و در میان تار و پود گم می‌شود.
2. ملیله دوزی: در این روش نخ‌ها از جنس زر و سیم است که به هم پیچیده می‌شوند. به تارهای تابدار طلایی و نقره‌ای که وسطشان خالی باشد ملیله می‌گویند.
3. سکمه دوزی: در این روش نخ‌های تار و پود با دوخت‌های بسیار ریز بر روی پارچه بافته می‌شود. یا اینکه برخی از نخ‌های تار و پود را از پارچه بیرون می‌کشند و با نخ مجدداً آن را پر می‌کنند. سکمه دوزی مختص اصفهان است و آن را با نام این شهر می‌شناسند.

پته دوزی

یکی از رودوزی‌های اصیل ایرانی که آن را با نام کرمان می‌شناسند، پته دوزی است. پارچه‌ای که از آن برای پته استفاده می‌کنند، ضخیم و پشمی است و عریض نامیده می‌شود. این هنر نیز همانند دیگر رودوزی‌های اصیل ایرانی به دختران جوان آموزش‌داده می‌شود تا این هنر منحصر به فرد از نسلی به نسل دیگر منتقل شود. در دوخت پته از نخ‌های پشمی رنگین بر روی عریض یا شال استفاده می‌شود و بیشتر طرح‌هایی که به کار می‌گیرند شامل بته جقه، سرو خمیده، ترنج، اشک و غیره است.

نقوش و نگاره‌هایی که دختران کرمانی به کار می‌گیرند از شور و احساست درونی آنان نشأت می‌گیرد. از قدیمی‌ترین نمونه‌های کشف‌شده پته در شهر کرمان و بر روی مقبره شاه نعمت اله که نمونه برجسته زیباترین و ظریف‌ترین نوع سوزن دوزی است. امروزه میتوان پته را به شکل‌های مختلف بر روی رومیزی، سجاده، جلد قرآن، جانماز، پرده، کوسن، زیر لیوانی، تابلوی پته، قندان و شکلات‌خوری دید.

سخن پایانی

رودوزیهای سنتی ایران را می‌توانید به شیوه‌های متفاوت و متنوع در اقوام‌های گوناگون مشاهده کنید. هر قومی متناسب با فرهنگ و تاریخ خود نسل اندر نسل هنر خود را به نوجوانان خود منتقل می‌کنند. انواع رودوزیهای ایرانی شامل سوزن دوزی بلوچ، ترکمن، اصفهانی، پته دوزی و … است که هرکدام ویژگی مخصوص به خودشان را دارند.